In 2025 bestaat er een opvallende tweedeling in hoe mensen naar AI kijken. Sommigen, waaronder ikzelf, zijn overtuigd dat AI onze wereld fundamenteel zal veranderen. Anderen beschouwen het als een overdreven hype met beperkte impact. Hoe kan het nou dat mensen er zo anders over denken?
De extreme tegenstelling in visies is in mijn optiek te verklaren door twee factoren: de omgang met een ‘disharmonieus systeem’ en verschillende toekomstverwachtingen. In dit artikel leg ik uit wat ik hiermee bedoel en waarom ik denk dat AI een revolutie gaat veroorzaken.
Disharmonie
Er zijn twee fundamentele feiten die naast elkaar bestaan, mogelijk doordat AI fundamenteel anders functioneert dan mensen:
- AI presteert op sommige gebieden ver boven menselijk niveau
- AI presteert op andere gebieden ver onder menselijk niveau
De interpretatie van deze twee feiten verschilt sterk. Voorstanders zoals ik focussen op de capaciteiten van AI. Een persoonlijk voorbeeld: enkele maanden geleden genereerde ik een complete universitaire masterscriptie met AI in één weekend – een prestatie die weinig mensen kunnen evenaren. Ook in wiskunde overtreft het nieuwste AI-model de prestaties van topwiskundigen op complexe benchmarks. Zo kan ik nog wel duizenden voorbeelden geven.
Critici richten zich op AI’s beperkingen, zoals het bekende ‘strawberry probleem’ waarbij AI niet kon tellen hoeveel keer de letter ‘r’ in het woord voorkwam. Ze wijzen op het ontbreken van emotioneel bewustzijn en het onvermogen om praktische taken zoals veters strikken uit te voeren. Bovendien produceren AI-systemen soms verrassend incorrecte antwoorden op eenvoudige vragen. Ook hiervan kan ik nog wel duizenden voorbeelden geven.
Beide perspectieven zijn valide – AI is tegelijkertijd buitengewoon capabel én merkwaardig beperkt in vergelijking met mensen.
Voor de beoordeling van AI’s impact is het eerste perspectief echter relevanter in mijn optiek. Want:
We kunnen kiezen wanneer we de technologie inzetten en wanneer niet.
Vergelijk het met menselijk talent: iemand kan excellent zijn in bepaalde vaardigheden en tekortschieten in andere. Door mensen in hun kracht te zetten, bereiken we optimale resultaten. Het zou contraproductief zijn om iemand af te schrijven vanwege specifieke beperkingen. Toch beoordelen veel mensen het gehele AI-systeem op basis van individuele tekortkomingen. In veel toepassingen zijn deze beperkingen irrelevant – je hoeft immers niet te kunnen tellen hoeveel letters ‘r’ in een woord voorkomen om een scriptie te schrijven.
Nu denken sommige mensen wellicht: “Maar in mijn werk presteert AI ondermaats, dus voor mij is het een hype.” Of anders geformuleerd: “Mijn werk bestaat uit het tellen van letters in woorden, dus voor mij is AI irrelevant.” Voor deze mensen is het volgende deel over toekomstverwachtingen bijzonder relevant.
Toekomstperspectief
De ontwikkeling van AI-capaciteiten is een onderwerp van intensief debat. Voorheen was er legitieme discussie over de grenzen van AI’s potentiële groei, met diverse geïdentificeerde obstakels. Echter, sinds de aankondiging van ‘o3’ is er groeiende consensus dat AI nog substantieel zal verbeteren – niet alleen in zijn sterke punten (deterministische problemen), maar over de volledige breedte van capaciteiten. De succesvolle voltooiing van de ARC-challenge vormt hiervoor overtuigend bewijs, vooral omdat deze specifiek was ontworpen om de grenzen van AI-capaciteiten aan te tonen.
Een belangrijk (en angstaanjagend) aspect van AI-ontwikkeling is het niet-lineaire karakter. Zoals onderstaande grafiek illustreert, vertoont de vooruitgang soms een ‘hockey-stick’ patroon: lange periodes van ogenschijnlijke stagnatie worden gevolgd door plotselinge, dramatische verbeteringen. Let vooral op de score van 4o, het model dat momenteel het meest wordt gebruikt. Dit patroon is niet uniek voor de ARC-challenge – het manifesteert zich op diverse terreinen. Zelfs het eerdergenoemde ‘strawberry probleem’ werd van de ene op de andere dag opgelost.
